Last updated on 11/06/2023
Ergens vorig jaar op een vrijdag, zagen we iets gebeuren die op clubniveau niet alledaags is: een eindspel met Paard, Loper en Koning tegen Koning. Zoals iedereen weet, gewonnen voor de speler met Paard en Loper, maar zeker de moeilijkste mat om effectief te uit te voeren onder de druk van de 50-zetten regel.
Michel en Johan speelden tegen elkaar. Op een bepaald moment stelt Michel een remise voor aan Johan, maar die weigert, hij heeft namelijk nog een pion, een Paard en een Loper tegen 2 pionnen en een Paard van Michel en gelooft dus nog in zijn winstkansen.
Daarop neemt Michel dan ook een risico: hij offert zijn Paard voor de laatste pion van Johan en geeft dan ook nog eens zijn laatste twee pionnen weg. Het is duidelijk: hij gelooft niet dat Johan hem binnen de 50 volgende zetten kan mat zetten met enkel een Paard en een Loper.
Grappig om op te merken is dat de analyse van deze stelling aangeeft dat de pion nemen een “blunder” is …
Vanaf dan zitten Patrick en ik op het punt van onze stoel. Michel heeft namelijk goed of verkeerd gegokt en dat zullen we snel ontdekken. Met mijn GSM in mijn hand analyseer ik vanaf dan de zetten van de partij.
In het begin lijkt alles goed te gaan: het lukt Johan om de koning van Michel naar de zijkant van het bord te forceren. Zo zit stap nummer 1 erop: de zwarte Koning is op de rand van het bord.
Tussendoor had Johan vanaf zet 64 zelfs een mat in 17.
Nu moet Johan zijn Paard, Loper en Koning combineren om de Koning van Michel naar het veld te krijgen die dezelfde kleur heeft als de Loper. En daar blijkt al snel dat dit toch moeilijker is, want met bepaalde zetten stuurt Johan de koning van Michel net de andere kant op. Zou Johan de theorie achter de mat met Loper en Paard dan toch niet kennen?
Op mijn GSM zie ik dat Johan even beter staat, dan een verkeerde zet doet en weer verder verwijderd raakt van de mat. Beetje bij beetje raken de 50 zetten op.
Dat was de laatste kans, nu had Johan een mat in 25 zetten. Tussendoor had Johan nog een kans om mat te zetten, op zet 78 in 27 zetten wat net genoeg was binnen de 50 zetten.
Uiteindelijk geeft Johan duidelijk op met nog enkele zetten te gaan en geeft hij zijn Loper weg, wat onmiddellijk resulteert in een remise wegens te weinig materiaal.
Achteraf geeft Johan toe dat hij lang geleden wel eens dit eindspel had bekeken, maar eigenlijk niet meer wist hoe het moest gespeeld worden. Hij had ooit besloten om zich in deze materie niet te verdiepen omdat dit in de praktijk zo goed als nooit voorkomt en hij vond dat zijn tijd voor het schaken liever aan iets anders besteed kon worden! Uiteindelijk hoorde hij zelfs dat Patrick en ik net iets te luid waren in onze analyse en hem zo verklapt hadden hoe hij had verder kunnen spelen, maar hij wou daar geen rekening mee houden. Gelukkig was het op dat moment al voorbij.
Michel krijgt dus gelijk en kan zo nog een remise uit de brand slepen terwijl Johan theoretisch gewonnen stond. Toch was Johan eigenlijk blij met de behaalde remise, hij vond zeker niet dat hij iets had verloren.
Maar hoe had Johan dan wel moeten spelen vanaf zet 67 toen Michel op de rand stond met de Koning? Hier een mogelijkheid:
Wil je oefenen, dan heb je hier (je hebt een gratis account nodig, kies dan Custom Endgames >> Bishop and Knight Mate) een mogelijkheid om het zelf te proberen tegen de computer.
Herinner je de 4 stappen:
1/ Duw de andere Koning naar de rand (hier werken Paard, Loper en Koning samen om de andere Koning het aantal velden te beperken)
2/ Zorg ervoor dat je de ideale positie bereikt:
3/ Duw de andere Koning naar de hoek van dezelfde kleur als je Loper – dankzij het W patroon met het Paard – met de hulp van de Koning en de Loper die indien nodig even een tussen zet doet
4/ Zet mat met de Loper en let op voor een eventuele patstelling door het Paard te vroeg te verplaatsen
Ik vraag me dan ook af: moet een clubspeler dit toch wel moeilijke eindspel kennen of is de kans zodanig klein dat we die bereiken, dat we misschien beter onze tijd in iets anders steken? Tenslotte spelen we allemaal voor het plezier, nietwaar?
Bronnen (in het Engels):
Dag Gregory; een mooi en leerrijk artikel. Er zullen weinig spelers van de club dit eindspel kunnen winnen in minder dan 50 zetten.
Genoten van de uiteenzetting. Hopelijk blijft het bij tegen dat ik het nodig heb.
Meer van dat!